Ongeacht of er wel/geen normen worden overschreden en in welke mate: we moeten allemaal gezonder gaan ondernemen. Dat betekent: minder uitstoot. En in feite is natuurlijk iedere uitstoot er één te veel. Echter: de techniek en de prijzen van uitstootvrije hulpmiddelen zijn vaak nog niet realistisch. Het is mooi om een 0,0 reductie te hebben op een bouwproject, maar wie betaalt al die hulpmiddelen en bouwgereedschap? Veranderen kost nu eenmaal tijd. Mijn mening is dan ook: step by step en pak het branchebreed aan. Niet focussen op 1 of 2 branches die in de meerderheid zijn. Focus op alle branches. Immers een klein ICT bedrijfje heeft ook een uitstoot (b.v. NOx). In deze blog wil ik ingaan op de Bouw & Infra – branche. Waar liggen de kansen en mogelijkheden naar een (nog) duurzamere branche zonder economisch schade te hebben? Om deze vragen te beantwoorden is het handig om wat meer te weten over luchtvervuiling. Met name fijnstof en NOx zijn boosdoeners. Reden genoeg om hier even op in te zoomen.

Fijnstof
Fijnstof omvat alle deeltjes in de buitenlucht die kleiner zijn dan 10 micrometer. Voor het grootste deel is het afkomstig van onnatuurlijke bronnen zoals verkeer, veehouderijen, verbrandingsprocessen (bijv. industrie). Een klein deel is afkomstig van natuurlijke bronnen (bijv. zeezout). Het containerbegrip fijnstof is weer onder te verdelen in Primair fijnstof (door de mens in de buitenlucht gebracht) en secundair fijnstof (in de buitenlucht gevormd).
Bij fijnstof hebben we het meestal over deeltjes en die worden qua grootte uitgedrukt in Particulate Matter (PM). Vaak werd er gesproken over PM10 maar de laatste jaren is de term PM 2,5 een steeds vaker gehoorde. Een grootte van deeltjes die kleiner is en mogelijk schadelijker! PM2.5 is dus kleiner dan PM10. Het wordt dan ook vaak ultrafijnstof genoemd in plaats van fijnstof.

NOx
Stikstofoxiden (NOx) zijn een verzamelnaam voor de chemische verbindingen tussen stikstof (N) en zuurstof (O). Ze ontstaan bij de verbranding van brandstoffen op een hoge temperatuur. In eerste instantie gaat het om stikstofmonoxide (NO). Dat heeft geen lange levensduur in de atmosfeer en is op zich ook niet schadelijk voor onze gezondheid. Behalve als het reageert met onder meer zuurstof (O2) en ozon (O3). Een van de “bijproducten” die daaruit ontstaat, is stikstofdioxide (NO2). Een bruinrood gas, het ruikt slecht, het irriteert, het overleeft in de atmosfeer, en het veroorzaakt wél schade aan mens en milieu.

Wat gebeurt er als de mens (ultra)fijnstof en NOx inademt?
Uit diverse onderzoeken blijkt dat (ultra)fijnstof en NOx sowieso bijdraagt aan aandoeningen van hart- en vaatstelsel, luchtwegen en longen. Ook de huid heeft er onder te lijden, maar hier is nog weinig onderzoek naar gedaan. Het inademen van fijnstof betekent dus dat het in de longen komt. Dat is gevaarlijk, zeker als de persoon regelmatig wordt blootgesteld aan de buitenlucht met grote hoeveelheden ultrafijnstof. Ultrafijnstof gaat nog dieper dan de longen. Het komt in de bloedbaan terecht waar het eenvoudig naar alle organen wordt vervoerd. Geen smakelijke gedachte toch? In Nederland worden ongeveer 150.000 mensen per jaar ziek door luchtvervuiling. Ruim 14.000 sterven aan de gevolgen van luchtvervuiling. Er is geen specifieke naam voor het ziek worden van luchtvervuiling. Het eerste wat in me opkomt is de term: “luchtziek”…….helaas betekent dat heel wat anders.

Luchtvervuiling door de Bouw en infra

De vervuiling die door de Bouw en Infra wordt uitgestoten bij het aanleggen van nieuwe projecten is met name NOx en fijnstof. Deels kan dat opgevangen worden door bronafzuiging of door aanschaf van emissie-loze voertuigen/werktuigen/gereedschap. Een deel zal echter altijd weer in de lucht komen en is niet af te vangen. Die ruimtelijke vervuiling dwarrelt weg en strijkt enkele 100-en meters verder neer. Juist daar zouden ook filtersystemen moeten zijn. Het is bekend uit onderzoek dat de concentraties recht naast/nabij een weg of bouwplaats vaak nog gezonder zijn dan 100-en meters verder weg. Op het moment dat een project is aangelegd is het gevaar niet geweken. Denk aan de extreem hoge concentraties luchtvervuiling in tunnels. En dan met name aan het begin of einde van een tunnel. Het zou deels op te lossen zijn door in een tunnel te werken met luchtzuiveringsinstallaties. Een deel zal ook hier weer in de buitenlucht verdwijnen en enkele 100-en meters verder neerstrijken. De vervuiling zou daar opgepakt/gefilterd moeten worden. Filtersystemen die luchtvervuiling in ruimtelijke zin moeten opnemen zijn er in allerlei vormen. Van 100% groene tot energie slurpende systemen.

Doorpakken of afpakken?
Sinds vorig jaar hoor ik regelmatig dat de overheid bezig is om bedrijven en zelfs branches af te pakken. Te verwoesten met regelgeving over uitstoot. Blijkbaar maakt de overheid dus heel wat emoties los. En,….begrijpelijk! Niemand wil iets van zich af laten pakken. Kennelijk is er wel iets aan de hand wat opgelost moet worden. Enerzijds is er uitstoot waarbij de discussie nu meer ligt op de normen dan over het feitelijke vervuilingsprobleem. Anderzijds voelen de getroffen bedrijven zich als de gebeten hond.
Volgens mij zijn we met zijn allen eens over 1 ding: een plastic zak met restafval dump je niet op straat. Toch? En dan maakt het toch niet of het een halve zak is of dat het er 2 zijn. Eens? Waarom bij vervuilingsgassen dan wel? Vervuiling van gassen hoort ook niet in het milieu. En dus doen die normen er gewoon niet zoveel toe voor mij. De uitstoot moet naar 0.0. Eerlijk is eerlijk: uitstoot past toch ook niet meer in deze tijd. Kan toch niet!?
Maar,…..dit vereist een verandering en die gaat geld kosten. Veel geld en tijd. Is het niet beter om die normen opzij te schuiven en te zeggen als overheid: in 2030 moet ieder bedrijf 100% uitstootvrij zijn? Geef bedrijven de tijd om zich aan te passen en geld voor te reserveren: step by step. Doe je dit als overheid niet, overheerst het gevoel van ‘afpakken’.

Toch brengt een probleem ook kansen met zich mee die economisch voordelig zijn. Hoe zou het zijn om als eerste te kunnen zeggen dat je een bouwproject oplevert door 100% uitstootvrij te werken? Dat levert gegarandeerd werk op! Geen ‘meerwerk’ misschien maar wel méér werk. Er zijn bedrijven in de bouw die zich gaan focussen op een gezonde en schone toekomst. Die laten zich niet “afpakken” maar kiezen voor een andere route: die van “doorpakken”. Welke route kies jij?

Viridi Air biedt organisaties de mogelijkheid om te participeren in buitenfilterprojecten. Lees meer over de mogelijkheden om de buitenlucht te zuiveren en een schone lucht keurmerk te ontvangen op www.viridiair.nl.